رشته کوه چیست؟ بلندترین رشته کوههای جهان
رشته کوه به گروهی از کوههای بههم پیوسته که توسط زمینهای پست احاطه شدهاند، گفته میشود. این مجموعه کوهها معمولاً در جهت طولی کشیده شدهاند و در اثر عوامل زمینساختی مانند فشار دو صفحه زمینساختی به یکدیگر پدید آمدهاند.
بلندترین رشته کوههای جهان
در میان رشته کوههای بزرگ جهان، چند مورد به عنوان بلندترین و مشهورترین شناخته میشوند:
۱. رشته کوه آند
رشته کوه آند (به زبان کچوآ: آنتی یا آنتیس) طولانیترین رشته کوه جهان است. این رشته کوه به شکل زنجیرهای در راستای کرانه باختری آمریکای لاتین قرار گرفته و بیش از ۷ هزار کیلومتر درازا دارد. پهنای آن در برخی مناطق به ۵۰۰ کیلومتر میرسد و میانگین ارتفاع این رشته کوه در حدود ۴۰۰۰ متر است. آند از دو رشته اصلی به نامهای کوردیلرای خاوری و کوردیلرای باختری تشکیل شده است. این رشته کوه به دلیل ارتفاع زیاد و شرایط آب و هوایی خاص، دارای تنوع زیستی بسیار بالایی است.
۲. رشته کوه هیمالیا
رشته کوه هیمالیا (هیمالایا هم نوشته میشود) مرتفعترین کوههای زمین یا بهطور عامیانه “بام دنیا” هستند. این رشته کوه، خط جداکننده شبهقاره هند از تبت و چین است. هیمالیا در اثر برخورد صفحه هندوستان به صفحه آسیایی پدید آمده است. این رشته کوه شامل ۱۴ قله بالای ۸۰۰۰ متر است که از جمله آنها میتوان به اورست (۸۸۴۸ متر)، کراچونگ (۸۶۱۶ متر) و کی۲ (۸۶۱۱ متر) اشاره کرد.
۳. رشته کوه آلپ
رشته کوه آلپ در اروپا واقع شده و از فرانسه تا اتریش و از آلمان تا ایتالیا امتداد دارد. این رشته کوه شامل قلههای مرتفعی مانند مون بلان (۴۸۰۸ متر)، مترهورن (۴۴۸۴ متر) و مونت رز (۴۴۸۵ متر) است. آلپ نیز همانند هیمالیا در اثر برخورد صفحات زمینساختی پدید آمده است. این رشته کوه به دلیل شرایط آب و هوایی خاص و وجود یخچالهای طبیعی، از جاذبههای گردشگری مهم اروپا محسوب میشود.
۴. رشته کوه اورال
رشته کوه اورال در میان روسیه و قزاقستان قرار دارد و به عنوان مرز طبیعی بین اروپا و آسیا شناخته میشود. این رشته کوه با طول تقریبی ۲۴۰۰ کیلومتر، از شمال روسیه تا قزاقستان کشیده شده است. اورال با ارتفاع متوسط ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ متر، دارای قلههای مرتفعی مانند نارودنایا (۱۶۱۷ متر) و تیرتوبیل (۱۶۳۴ متر) است. این رشته کوه به دلیل داشتن معادن غنی، از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است.
۵. رشته کوه زاگرس
رشته کوه زاگرس در جنوب غربی ایران واقع شده و از کرانههای خلیج فارس تا کوههای شمال غربی ایران امتداد دارد. این رشته کوه به دلیل برخورد صفحه عربستان به صفحه اوراسیا پدید آمده است. زاگرس با ارتفاع متوسط ۲۵۰۰ متر، شامل قلههای مرتفعی مانند دنا (۴۴۰۸ متر)، سبلان (۴۸۱۱ متر) و دماوند (۵۶۷۹ متر) است. این رشته کوه به دلیل شرایط آب و هوایی خاص و وجود جنگلهای زیبا، از جاذبههای گردشگری مهم ایران محسوب میشود.
ویژگیهای رشته کوهها
رشته کوهها به طور کلی دارای ویژگیهای زیر هستند:
- معمولاً در جهت طولی کشیده شدهاند و در اثر عوامل زمینساختی مانند فشار دو صفحه زمینساختی به یکدیگر پدید آمدهاند.
- در میان رشته کوههای گوناگون، معمولاً رودخانهها و درههایی قرار دارند.
- زمینهای یک رشته کوه لزوماً دارای پیشینه زمینشناختی یکسان نیستند.
- رشته کوهها به دلیل ارتفاع زیاد و شرایط آب و هوایی خاص، دارای تنوع زیستی بالایی هستند.
- برخی از رشته کوهها به دلیل داشتن معادن غنی، از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردارند.
- رشته کوهها به دلیل شرایط آب و هوایی خاص و وجود جاذبههای طبیعی، از جاذبههای گردشگری مهم محسوب میشوند.
در مجموع، رشته کوهها به عنوان یکی از مهمترین ویژگیهای طبیعی کره زمین، نقش بسیار مهمی در تنوع زیستی، اقتصاد و گردشگری جهان ایفا میکنند. شناخت ویژگیهای این پدیده طبیعی میتواند به درک بهتر محیط زیست و برنامهریزی برای حفاظت از آن کمک کند.