۱۷+۱ اصل مهم اخلاق در کوهنوردی

۱۷+۱ اصل مهم اخلاق در کوهنوردی

شاید برای شما پیش آمده باشد که در حین اجرای برنامه کوهنوردی یا طبیعت‌گردی، همنوردی بدون رعایت اخلاق و احترام به دیگر کوهنوردان، سطح توانایی بدنی پایین و یا عدم داشتن دانش فنی، شیرینی و لذت برنامه را برای شما به تلخی تبدیل کرده باشد! اگر می‌توانستید به او جمله‌ای بگویید، چه باید و نباید‌ها و قوانینی را به او یادآوری می‌کردید؟ به نظر شما، این شخص چگونه می‌توانست در برنامه‌، همنورد مناسبی برای سایر افراد تیم باشد؟

در سرتاسر دنیا میلیون‌ها نفر به کوهنوردی، طبیعت‌‌گردی و سنگنوردی می‌پردازند. در بسیاری از کشورها، ورزش‌های کوهستان بخش قابل توجهی از زندگی روزانه آن‌ها را تشکیل می‌دهد. کمتر فعالیتی را می‌توانید پیدا کنید که تا این اندازه جذابیت و کشش داشته باشد. پیشرفت بی‌اندازه ورزش کوهنوردی و تعداد بالای دنبال‌کنندگان آن، فرهنگ‌های گوناگونی را به‌وجود آورده است که گاهی باعث تلخی و تاسف همگان می‌شود. از این‌رو مجموعه‌ای از ارزش‌ها، قوانین و بایدها و نبایدهای اخلاقی، توسط مجمع جهانی فدراسیون کوهنوردی در قالب فرهنگ کوهنوردی آورده شده است. رعایت فرهنگ کوهنوردی باعث می‌شود بتوانیم در کنار احترام به طبیعت، بهترین عملکرد و رفتار را داشته باشیم.

همچنین هر کسی که کوهنوردی می‌کند و با طبیعت خو گرفته است، می‌داند که باید مراقب حال زمین باشد و در کنار فعالیت و لذت بردن از آن، به محیط زیست احترام بگذارد. داشتن اخلاق و منش کوهنوردی، به شما کمک می‌کند که هم از بودن در فضای باز لذت ببرید و هم ناخواسته به دیگران و طبیعت آسیب نزنید.

رفتار با همنوردان در کوهنوردی

از مهمترین اصول فرهنگ کوهنوردی ، رعایت ادب و احترام نسبت به سایر همنوردان است. این امر کمک می‌کند تا همه‌ی ما از تجربه طبیعت‌گردی خود لذت ببریم. در ادامه مجموعه‌ای از ارزش‌ها و رفتارهایی که باید در حین اجرای برنامه‌های تیمی داشته باشیم، را بیان کردهایم:

هدف داشته باشید!

فرض کنید بدون اطلاع از مسیرهای کوهنوردی و بدون مشخص کردن مقصد نهایی، پای به دامنه کوه‌ها، جنگل‌ها و مناطق ناشناخته گذاشته‌اید. آیا می‌توانید بدون اینکه سردرگم شوید،به‌راحتی در مناطق گشت‌وگذار کنید؟ و یا پس از پیمایش طولانی در دامنه‌ها، در راه برگشت، مسیر خود را پیدا کرده و به نقطه آغازین برگردید؟

برنامه‌های کوهنوردی چه یکروزه و چه چندروزه باید از هدف معین و مقصد مشخصی برخوردار باشد. همچنین نقشه‌هایی از راه و منطقه موردنظر در دسترس باشد. به‌طور کلی ضروری است که از منطقه موردنظر آگاهی داشته باشید و نقشه‌ای کامل برای برنامه خود فراهم کنید. همچنین می‌توانید از اشخاصی که پیش از شما بارها به آن مناطق پا گذاشته‌اند، کمک بگیرید. در آخر باید حتما یکبار راه‌‌های رفت‌وآمد و امکانات صعود را متناسب با فصل و مکان بررسی کنید.

مشخص کردن برنامه و آگاه‌سازی دیگران

همیشه هدف، برنامه، تاریخ حرکت و بازگشت خود را در محلی که هستید به باشگاه، هیات یا فدراسیون کوهنوردی اطلاع دهید و برای هر برنامه گزارش کامل و گویایی تهیه کنید. همچنین آگاه ساختن مردم بومی، صاحب آخرین قهوه‌خانه و یا مسئول پناهگاه از برنامه خود می‌تواند برای شما مفید باشد. حتی در صورت لزوم در مکان‌هایی که شخصی را نمی‌یابید، با نوشتن عبارت کوتاهی روی یک تکه کاغذ و نهادن آن در یک بطری و یا نصب کردن آن به بدنه یک درخت می‌توانید، دیگران را از حضور قبلی خود در آن منطقه باخبر کنید.

مهارت‌های فنی و توانایی بدنت را درنظر بگیرید!

برای همراهی در گروه‌های کوهنوردی، حتما از نوع برنامه، درج سختی آن، منطقه‌ای که برای اجرای برنامه در نظر گرفته شده است، وضعیت آب ‌و هوایی آن و به‌خصوص تجهیزات و ابزاری که باید به همراه داشته باشید، آگاهی کافی کسب کنید. زیرا هنگامی‌که شما به مکان جدیدی قدم می‌گذارید ممکن است با خطرات جدی‌ رو‌برو شوید.

در حین انجام برنامه، از توانایی‌های بدنی خود و سایر اعضا نیز اطلاع پیدا کنید. شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که به دلیل داشتن همسفر نامناسب از نظر توانایی، اخلاقی یا فنی در برنامه کوهنوردی، اجرای برنامه با مشکل مواجه شده باشد. با داشتن دید واقع‌بینانه به توانایی‌های فنی خود و دیگران، بهتر می‌توانید به اعضای تیم کمک کرده و از برهم‌خوردن یا در خطر افتادن برنامه جلوگیری کنید.

۱۷+۱ اصل مهم اخلاق در کوهنوردی

توجه داشته باشید، در صورت به‌وجود آمدن شرایط بحرانی، هر کوهنورد با مجوز یا بدون مجوز، با تقصیر یا بدون تقصیر در هر نقطه‌ای از کوهستان‌های دنیا، بدون هیچ دلیل و مدرکی حق دارد درخواست کمک کند. هر سازمان، گروه، هیات، انجمن و مؤسسه‌ی کوهنوردی با احترام به این حقوق، باید بدون فوت وقت، درخواست کمک را اجابت کرده و بی‌درنگ کمک‌رسانی را آغاز کند.

حس مسئولیت پذیری داشته باشید!

باید همواره منافع و توانایی‌های گروه را در نظر بگیرید و خود را نسبت به همنوردان، افراد ضعیف گروه، كوهنوردان مبتدی، پیشكسوتان گروه، سرپرست برنامه و حتی كوهنوردان رهگذر مسئول بدانید. لازمه‌ی مشارکت در فعالیت‌های گروهی، ایجاد تفاهم بدون تبعیضات جنسیتی، قومی و مذهبی است.

کمک به افراد آسیب‌دیده و درمانده در کوهستان‌ها، قطعا از رسیدن به قله مهم‌تر است. اگر اتفاقی برای یكی از اعضای حاضر در برنامه بیفتد، همه باید برای رفع آن تلاش كنند. زیرا تك تك اعضای یك گروه مثل حلقه‌های زنجیر به هم متصل‌اند و انجام یک برنامه اصولی و عالی به توانایی‌های همه همنوردان بستگی دارد.

با بومیان محلی به‌درستی رفتار کنید!

بارها پیش آمده است که بی توجهی به حریم زندگی بومیان محلی باعث بروز مشکلات جدی برای برنامه‌های کوهنوردی شده است. به یاد داشته باشید شما در طبیعت و محل زندگی بومیان، مهمان هستید و رعایت آداب اخلاقی وظیفه اصلی شما می‌باشد. موارد زیر نکاتی است که باید در مواجه با مردم محلی رعایت کنید.

۱- در برخورد خود با روستانشینان و عشایر ادب و احترام را رعایت کنید.

۲- از عکس گرفتن و فیلمبرداری محل زندگی افراد بومی، بدون اطلاع از آداب و رسوم آن‌ها، خودداری نمایید.

۳- از ورود به مزارع و زمین‌های شخصی خودداری کنید.

۴- هنگام عبور از داخل روستا، از شوخی کردن با مردم محلی پرهیز کنید.

۵- هنگام ورود و نزدیک شدن به اماکن مذهبی، نهایت ادب و احترام را رعایت کنید.

نظم در برنامه گروهی الزامیست!

هرچه گروه کوهنوردی شما پرجمعیت‌تر باشد، رعایت نظم و انضباط در گروه ضروری‌تر می‌شود. در یک تیم كوهنوردی، زمان، عضو جدانشدنی برنامه گروه می‌باشد. برای مثال اگر در یک گروه بیست نفری، هر شخص ده دقیقه تاخیر داشته باشد، در مجموع دویست دقیقه زمان تلف می‌شود. همچنین اگر هر كسی در مناطق كوهستانی بخواهد به دلخواه خود از هر مسیری صعود كند، هماهنگ كردن تیم دیگر ممكن نمی‌شود. به این ترتیب صدمات و تلفات زیادی به افراد گروه وارد می‌شود. پس رعایت نظم و انضباط برای هر كوهنوردی واجب است.

۱۷+۱ اصل مهم اخلاق در کوهنوردی

هیچ فرصتی را برای تفاهم و پیوند و لمس مهربانی از دست ندهید. حتی در شرایط تنش‌زا، رعایت اخلاق و منش کوهنوردی را از یاد نبرید. در نهایت باید بدانید که ما خود مسئول ساختن لحظات زیبا برای خود و اطرافیانمان هستیم.

رعایت احتیاط در کوه

در کوه‌ها همیشه راه‌های مشخصی وجود دارد که به اصطلاح به آن‌ها پاکوب می‌گویند! اغلب افراد می‌دانند که باید از این مسیرهای معین‌شده عبور کنند و راه خود را به سمت راه‌های ناآشنا کج نکنند. فرض کلی بر این است که گروه‌های کوهنوردی در مسیر باریک پاکوب حرکت می‌کنند. گاهی‌اوقات تردد در این مسیرها بالا می‌رود. به‌همین‌دلیل باید در نظر داشته باشید که در هنگام کوهپیمایی به سایر گروه‌های کوهنوردی نیز اجازه دهید تا بتوانند به راحتی از مسیر عبور کنند. در بسیاری از نقاط، این انتظار وجود دارد که کوهنوردان به موتورسواران و سوارکاران اجازه دهند که ابتدا از مسیر عبور کنند. و به‌همین ترتیب دوچرخه‌سواران در مسیرهای پیاده‌‌روی به کوهنوردان و سوارکاران اجازه عبور دهند. توجه داشته باشید که در هنگام دوچرخه‌سواریِ کوهستانی کنترل خود را حفظ کنید و قبل از عبور از دیگران، مودبانه حضور خود را اعلام کرده و با احتیاط ادامه دهید.

سیستم صوتی خود را در خانه جا بگذارید!

فضای طبیعت انحصاری نیست. بسیاری از مردم برای فرار از سر و صدای شهر، به فضای باز و شب‌مانی در سکوت آن پناه می‌برند. صدای بلند سیستم صوتی، داد و فریاد اشخاص یا حیوانات خانگی کنترل نشده، جذابیت طبیعت را از بین می‌برد و باعث ناراحتی افراد می‌شود. به خاطر داشته باشید که امواج سر و صدای شما حتی ممکن است، سبب ایجاد ریزش سنگ یا بهمن در زمستان و بهار گردد. به‌این‌ترتیب شلوغی و همهمه نه‌تنها باعث ناراحتی افراد می‌شود، بلکه ممکن است حوادثی ناگوار را در کوه به‌وجود آورد. پس هنگامی‌که وارد طبیعت می‌شوید، به فضای خود و دیگران احترام گذاشته و به یاد داشته باشید که استفاده از این محیط تنها حق شما نیست.

۱۷+۱ اصل مهم اخلاق در کوهنوردی

لوازم مناسب کوهنوردی خود را تهیه کنید!

حتما شما هم در هنگام فعالیت‌های کوهنوردی افرادی را دیده‌اید که با شلوارهای کوتاه، پیراهن تک لایه، کفش‌های معمولی به دامنه‌های پایین کوه رفته‌اند. اغلب این افراد با پاهای زخمی که در اثر تیغ گیاه یا برخورد با سنگ به‌وجودآمده، یا سرماخوردگی، درد عضله و مفصل‌ها، مچ پاهای ضرب‌دیده و انگشتان تاول‌زده به خانه برگشته‌اند!

باید بدانید که در بیشتر اوقات، حوادث ناگوار کوهستان نتیجه هوای بد و یا دشواری یک مسیر نیست. بلکه بیشتر حوادث بر اثر استفاده نامناسب از پوشاک، لوازم و یا ناآگاهی به فن کوهنوردی پیش می‌آید. پس برای شروع این ورزش و حتی رفتن یک روزه به کم‌ارتفاع‌ترین قله‌ها، نیاز به وسایل ضروری کوهنوردی دارید که می‌بایست آن‌ها را تهیه کنید.

در واقع نخستین موضوعی که قبل از رفتن به کوهستان، باید در نظر داشته باشید، توجه به تجهیزات و وسایل موردنیاز کوهنوردی است. انتخاب تجهیزات کوهنوردی با توجه به سطح برنامه، تعداد افراد، مدت زمان فعالیت و میزان سختی آن، ممکن است، متفاوت باشد. در ادامه لیستی از تجهیزاتی که باید بر روی آن سرمایه‌گذاری کنید، آورده شده است.

1- کفش کوهنوردی: پوتین کوهنوردی را باید یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین ابزارهای کوهنوردی دانست. در انتخاب کفش کوهنوردی بسیار دقت کنید. زیرا در تجربه شما از داشتن یک برنامه فنی و خوب تاثیرگذار است. همچنین با خواندن بلاگ نحوه نگهداری کفش کوهنوردی می‌توانید  تا سالیان زیادی، از کفش کوه خود مراقبت کنید.

فاموزون

2-  کوله پشتی کوهنوردی: قطعا شما وسایلی را به همراه خود برمی دارید که برای آن‌ها نیاز به کوله‌ای دارید. امروزه کوله پشتی‌های کوهنوردی بسیار کاربردی و حرفه‌ای در بازار وجود دارد.معمولا کوهنوردان با توجه به مدت زمان سفرهای کوهنوردی، کوله پشتی‌هایی با لیتر و گنجایش متناسب با برنامه خود حمل می‌کنند.

3- پوشاک کوهنوردی: یکی از دغدغه‌های کوهنوردان، استفاده از پوشاک مناسب فصلی است. انتخاب لباس درست می‌تواند برنامه طبیعتگردی شما را لذت‌بخش‌تر کند.  برای مثال یکی از مهمترین پوشش‌های مورد نیاز کوهنوردی، گتر می‌باشد. این لایه محافظتی، کفش و پاچه‌های شلوارتان را پوشانده و در هر منطقه‌ای از ورود هر چیزی به رویه کفش شما جلوگیری می‌کند.

4-  لوازم کمپینگ: داشتن امکانات اولیه در فضای طبیعت، لذت یک برنامه مفرح را برای شما فراهم می‌کند و نبودشان اغلب موجب دردسر و ناراحتی فراوان می‌شود. تا زمانی که نیاز مبرم به یکی از آن‌ها پیدا نکنید، اهمیت به‌همراه داشتن همیشگی لوازم کمپینگ را حس نخواهید کرد.

بسیاری از مردم، تهیه تجهیزات کوهنوردی را مهم نمی‌دانند. اما می‌توانیم به شما قول دهیم که پرداخت پول برای خرید تجهیزات مناسب در بلندمدت برای شما به‌صرفه‌تر است. این درسی هست که ما از تجربه شخصی‌مان در فعالیت‌های کوهنوردی آموخته‌ایم.

۱۷+۱ اصل مهم اخلاق در کوهنوردی

دوره‌های مناسب کوهنوردی را بگذرانید!

عدم وجود مهارت‌های فنی و دانش کافی در خصوص کوهپیمایی می‌تواند موجب برهم خوردن و یا اجرا نشدن برنامه و حتی به خطر افتادن شما یا سایر اعضای گروه شود. دانش چیزی است که به شما امکان می‌دهد به مکان‌های جدید و تجربیات شگفت‌انگیز دسترسی پیدا کنید. نداشتن آگاهی در کوهنوردی می‌تواند برای شما، لذت داشتن یک برنامه جذاب کوهنوردی را سخت کند.

 قبل از اجرای برنامه‌های فنی کوهنوردی

سعی کنید،‌ دوره‌های مناسب کوهنوردی را بگذرانید. مهم‌ترین این دوره‌ها به صورت زیر می‌باشد:

1- کارگاه هواشناسی: یکی از پیش‌نیازهای حضور در کوهستان، اطلاع از شرایط آب‌و‌هوایی می‌باشد. با گذراندن این دوره، می‌توانید با داشتن اطلاعات جوی قبل از اجرای برنامه، از بروز حوادث و اتفاقات ناگوار جلوگیری نمایید.

2- کارآموزی کوهپیمایی: هدف از این دوره آشنایی با مهارت‌ها و تکنیک‌های مقدماتی کوهپیمایی است. این دوره یکی از دوره‌های پیش‌نیاز راهنمای کوهستان می‌باشد.

3-  کارگاه آموزش پزشکی: حضور در محیط طبیعت به دور از آسیب و خطر نیست. بنابراین لازم است، هر کوهنورد اطلاعات اولیه در مورد نحوه برخورد با این اتفاقات را داشته باشد تا در صورت رخداد آن بتواند خود و دیگران را از خطر نجات بخشد. در این کارگاه با انواع بیماری‌ها، مخاطرات کوهستان و درمان‌های اولیه آن‌ها آشنا می‌شوید.

4- کارگاه آشنایی با GPS: مسیریابی یکی از مهارت‌های موردنیاز هر طبیعت‌گردی می باشد. از آنجایی‌که بسیاری از مناطق کوهستانی دارای راهنما نیستند، هر کوهنوردی باید به اصول و تکنیک های نقشه‌خوانی و مسیریابی مسلط باشد. در این کارگاه با کارکردهای دستگاه جی‌پی‌اس آشنا می‌شوید و روش‌های ثبت نقطه، ثبت مسیر و سایر عملکردهای آن را فرا می‌گیرید.

اصول گام‌برداری در کوهنوردی را بیاموزید!

هیچ‌چیز نگران‌کننده‌تر از آسیب در کوهنوردی نیست. با رعایت قواعدی ساده در حرکت و گام‌برداری، به‌راحتی می‌توانید از بروز آسیب و یا مختل شدن برنامه کوهنوردی جلوگیری کنید. گام‌برداری صحیح یکی از اصول مطرح در فرهنگ کوهنوردی می‌باشد که در مسیرها و سطوح مختلف به کمک شما می‌آید و زمان انجام یک برنامه را تخمین می‌زند.

اولین اصل جهت آمادگی در این ورزش، گرم کردن است. برای گام‌برداری صحیح در هنگام حرکت، فاصله پاهای خود را به اندازه عرض شانه‌ها باز کنید. در هر گام، پای تکیه‌گاه خود را صاف قرار داده و سپس پای بعدی را از زمین بردارید. توجه داشته باشید با زانوی خم صعود نکنید.

انتخاب و خرید یک پوتین کوهنوردی خوب نیز به شما به کمک می‌کند تا به‌راحتی در کوهنوردی گام بردارید. می‌توانید برای انتخاب و نگهداری کفش‌های کوهنوردی، به این بلاگ مراجعه کنید.

۱۷+۱ اصل مهم اخلاق در کوهنوردی

قانون به جا نگذاشتن اثر از خود

اولین اصل در فرهنگ کوهنوردی ،‌ اصل” به جا نگذاشتن اثر از خود” است. کوهنوردی و کمپینگ سفری است مسئولانه به طبیعت، که در کنار لذت بردن باید به حفظ محیط‌زیست و بهبود زندگی مردم محلی پایبند بود. باید بدانید هر منطقه‌ای از این چشم‌انداز وسیع، اصول و شرایط خاص خودش را دارد که تنها با داشتن فرهنگ و رعایت اصول صحیح کوهنوردی می‌توان به آن کمک کرد. این اصول را در ادامه بررسی خواهیم کرد:

از مسیرهای پاکوب خارج نشوید!

با توجه به نوع پوشش گیاهی و شرایط منطقه، خیلی از مسیرهای باریکی به اصلاح پاکوب خوانده می‌شوند، برای عبور خطی شما در نظر گرفته شده‌اند. خارج نشدن از این مسیرها جز مهم‌ترین اصول کوهنوردی می‌باشد. زیرا بعضی از مناطق دارای پوشش گیاهی شکننده‌ای هستند که به‌راحتی از بین می‌روند و باعث فرسایش خاک و نابودی پوشش آن منطقه می‌شوند.

جایابی یا استقرار

کمپ کردن در هر منطقه‌ای به‌خاطر شرایط منطقه‌ای ممکن است، امکان‌پذیر نباشد. وظیفه ما این است که با آگاهی از قوانین هر محیط، تصمیم درستی برای کمپ زدن بگیریم و سعی کنیم قانون”به جا نگذاشتن اثر” را در هر شرایطی رعایت کنیم. بر همین اساس باید نقاطی را مشخص کنیم و در جاهای معینی چادر بزنیم.

کمپ خود را بر روی مسیرهای تعیین شده و یا سطوح بادوام برپا کنید. به خاطر داشته باشید که بازدیدکنندگان، مکان‌هایی که به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند را برای استراحت درنظر می‌گیرند.  هنگام انتخاب محل کمپ، مکانی را انتخاب کنید که در آن صخره‌ها یا درختان، آن را از دید دیگران پنهان نکنند. در مکان شب مانی خود کمتر سر و صدا کنید تا مزاحمتی برای سایر تیم ها و کسانی که از مسیر عبور می‌کنند، نداشته باشید.

زیرسازی و برپاسازی آتش

آتش روشن کردن در هر جایی”حق ما” نیست. حتما باید شرایط منطقه و میزان خطر آتش‌سوزی در آن منطقه را چک کنید. همچنین به یاد داشته باشید استفاده از پوشش گیاهی منطقه کار منطقی‌ای نیست و برای استفاده شخصی، مقداری هیزم با خود به طبیعت بیاورید.

زباله های خود را در طبیعت رها نکنید!

وجود حتی بوی یک ماده خوراکی کافی است که حیوانات اطراف را به محل کمپ شما بکشاند. پس در هر برنامه‌‌ای، تعدادی کیسه زباله همراه خود داشته باشید تا بتوانید تمامی زباله‌های تر و خشک، تفاله غذایی به خصوص پلاستیک‌ها و باتری‌ها را به شهر بازگردانید. همچنین از سوزاندن زباله‌ها در محل خودداری کنید. سوزاندن زباله‌ها به ویژه در حجم بالا، باعث سمی شدن خاک و هوا در طبیعت می‌شود.

بهداشت فردی خود را رعایت کنید!

برای بهداشت فردی و محیط زیست نیز‌ کندن چاله برای دفع مدفوع یا استفاده از کیسه‌های حمل مدفوع و همچنین ادرار نکردن در نزدیکی آب الزامی است. اگر در کنار آب مستقر شدید، ظرف‌های همراه خود را در آن نشویید.

در نهایت تا حد امکان، علاوه بر اینکه ردی از خود در طبیعت به جا نمی‌گذارید، اثرات به جا مانده از دیگران را هم جمع کنید. همچنین سعی کنید برای احترام به محیط‌زیست، از مواد بازیافتی در تجهیزات و وسایل همراه خود استفاده کنید.

کنده‌کاری روی درختان و آسیب به حیوانات ممنوع!

حیات وحش اکوسیستمی است که جانداران در آن رشد و نمو می‌کنند. این چرخه زندگی با وجود تغییراتی که دارد، باثبات است. ورود غیرمجاز به این چرخه، محیط زندگی حیوانات، پوشش گیاهی و حتی زندگی ما را مورد تنش قرار می‌دهد. پس احترام به حیات وحش و حفظ محیط زیست از اصلی‌ترین مواردی است که باید رعایت کنید. به درختان آسیب نرسانید و از چیدن گیاهان در طبیعت خودداری ‌کنید.

حیوانات تنها زمانی که احساس خطر کنند، به شما حمله‌ور می‌شوند. پس سعی کنید تا حد امکان آرامش حیات وحش را بر هم نزده و از محل زندگی حیوانات وحشی به‌آرامی عبور کنید.

۱۷+۱ اصل مهم اخلاق در کوهنوردی